Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao những cây cảnh bonsai lại có dáng vẻ độc đáo và thu hút?
Hay vì sao cây ăn quả lại cho ra những trái to tròn, mọng nước? Bí quyết nằm ở đâu? Đó chính là kỹ thuật bấm ngọn, tỉa cành.
Khái niệm bấm ngọn, tỉa cành
Bấm ngọn và tỉa cành là hai kỹ thuật trồng trọt cơ bản nhưng vô cùng quan trọng. Mặc dù có vẻ giống nhau, nhưng hai kỹ thuật này lại có những điểm khác biệt và mục đích riêng.
- Bấm ngọn:
- Định nghĩa: Là việc cắt bỏ phần ngọn non của cây, thường là phần mềm và đang phát triển.
- Mục đích:
- Kích thích mọc chồi: Khi cắt bỏ ngọn, cây sẽ tập trung dinh dưỡng để phát triển các chồi nách, tạo ra nhiều cành nhánh hơn.
- Điều chỉnh chiều cao: Giúp cây thấp hơn, dễ quản lý và thu hoạch.
- Tăng năng suất: Cây sẽ tập trung dinh dưỡng vào việc ra hoa, kết trái nhiều hơn.
- Tỉa cành:
- Định nghĩa: Là việc cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ cành cây, có thể là cành già, cành yếu, cành bị sâu bệnh hoặc cành mọc không đúng hướng.
- Mục đích:
- Điều chỉnh hình dáng: Tạo dáng cho cây, giúp cây thông thoáng, đón nắng tốt hơn.
- Loại bỏ cành sâu bệnh: Ngăn chặn sự lây lan của sâu bệnh, bảo vệ cây khỏe mạnh.
- Tăng năng suất: Loại bỏ các cành không cần thiết giúp cây tập trung dinh dưỡng vào các cành chính, quả sẽ to và ngon hơn.
Tác dụng của bấm ngọn, tỉa cành
Bấm ngọn và tỉa cành là hai kỹ thuật trồng trọt cơ bản nhưng vô cùng quan trọng, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao. Dưới đây là những tác dụng chính của hai kỹ thuật này:
1. Kích thích cây ra nhiều cành nhánh:
- Tăng diện tích lá: Khi bấm ngọn, cây sẽ tập trung dinh dưỡng để phát triển các chồi nách, tạo ra nhiều cành nhánh hơn. Điều này giúp tăng diện tích lá, từ đó tăng khả năng quang hợp, cung cấp nhiều chất dinh dưỡng hơn cho cây.
- Tạo dáng cho cây: Tỉa cành giúp điều chỉnh hình dáng của cây, loại bỏ các cành mọc không đúng hướng, tạo nên một bộ khung cân đối và đẹp mắt cho cây.
2. Điều chỉnh chiều cao của cây:
- Phù hợp với không gian: Bằng cách bấm ngọn, chúng ta có thể kiểm soát chiều cao của cây, giúp cây phù hợp với không gian trồng.
- Tăng độ vững chắc: Cây thấp hơn sẽ có bộ rễ phát triển tốt hơn, giúp cây đứng vững và chịu được gió bão tốt hơn.
3. Tăng năng suất:
- Tập trung dinh dưỡng: Khi bấm ngọn và tỉa cành, cây sẽ tập trung dinh dưỡng vào các cành chính và quả, giúp quả to hơn, chất lượng tốt hơn.
- Cải thiện chất lượng quả: Quả sẽ đồng đều về kích thước, màu sắc và hương vị hơn.
4. Phòng trừ sâu bệnh:
- Loại bỏ nguồn bệnh: Tỉa bỏ các cành bị sâu bệnh giúp hạn chế sự lây lan của bệnh tật, bảo vệ cây khỏe mạnh.
- Tạo điều kiện thông thoáng: Cây thông thoáng sẽ hạn chế sự phát triển của nấm bệnh.
5. Kéo dài tuổi thọ của cây:
- Giảm thiểu cạnh tranh: Loại bỏ các cành yếu, cành sâu bệnh giúp giảm thiểu sự cạnh tranh dinh dưỡng, giúp cây sống lâu hơn.
6. Cải thiện chất lượng hoa:
- Tăng số lượng hoa: Bấm ngọn kích thích cây ra nhiều hoa hơn.
- Hoa to và đẹp hơn: Hoa sẽ to hơn, màu sắc tươi tắn hơn.
Thời điểm thích hợp để bấm ngọn, tỉa cành
Thời điểm thực hiện bấm ngọn và tỉa cành có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của cây. Việc lựa chọn thời điểm thích hợp sẽ giúp cây phục hồi nhanh chóng và đạt hiệu quả cao.
Các yếu tố ảnh hưởng đến thời điểm bấm ngọn, tỉa cành:
- Loại cây: Mỗi loại cây có đặc điểm sinh trưởng khác nhau, nên thời điểm bấm ngọn, tỉa cành cũng sẽ khác nhau.
- Mục đích tỉa: Tùy thuộc vào mục đích (tạo dáng, tăng năng suất, phòng trừ sâu bệnh…) mà ta sẽ chọn thời điểm thích hợp.
- Khí hậu: Nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa… cũng ảnh hưởng đến quá trình hồi phục của cây sau khi cắt tỉa.
Thời điểm chung:
- Mùa xuân: Đây là thời điểm cây bắt đầu sinh trưởng mạnh, là thời điểm thích hợp để bấm ngọn, tỉa cành cho nhiều loại cây.
- Cuối mùa đông: Trước khi cây ra chồi non, có thể tiến hành tỉa cành lớn để tạo dáng cho cây.
- Sau khi thu hoạch: Đối với cây ăn quả, sau khi thu hoạch quả là thời điểm thích hợp để tỉa cành, loại bỏ cành già, cành sâu bệnh.
Các loại cây thường được bấm ngọn, tỉa cành
Bấm ngọn và tỉa cành là kỹ thuật trồng trọt phổ biến được áp dụng cho nhiều loại cây trồng khác nhau, từ cây ăn quả, cây rau đến cây cảnh. Mục đích của việc này là để cây phát triển khỏe mạnh, tăng năng suất và có hình dáng đẹp mắt.
Dưới đây là một số loại cây thường được bấm ngọn và tỉa cành:
Cây ăn quả
- Họ cam quýt: Cam, quýt, bưởi, chanh…
- Họ táo: Táo, lê, đào…
- Họ dâu: Dâu tây, dâu tằm…
- Các loại cây ăn quả khác: Mít, ổi, vải, nhãn…
Cây rau
- Rau lá: Rau muống, rau cải, xà lách…
- Rau quả: Cà chua, dưa chuột, bí ngô…
- Rau gia vị: Húng quế, rau thơm…
Cây cảnh
- Cây hoa: Hoa hồng, hoa cúc, hoa mai, hoa đào…
- Cây bonsai: Sanh, si, tùng, bách…
- Cây cảnh lá: Kim ngân, vạn niên thanh…
Cây công nghiệp
- Cây cà phê: Để tạo tán đều, tăng năng suất.
- Cây cao su: Để tạo tán tròn, thu hoạch dễ dàng.
Lời Kết
Như vậy, qua những thông tin trên, chúng ta đã hiểu rõ hơn về vai trò quan trọng của việc bấm ngọn, tỉa cành đối với sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng.
Đây là một kỹ thuật đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh, cho năng suất cao và có hình dáng đẹp mắt.
